เหงือกปลาหมอ แก้น้ำเหลือเสีย ฝี ต้านมะเร็ง

เหงือกปลาหมอดอกขาว

ชื่อทั่วไป: เหงือกปลาหมอดอกขาว
ชื่ออื่น: เหงือกปลาหมอ Sea Holly
ชื่อวิทยาศาสตร์: Acanthus ebracteatus Vahl
ชื่อวงศ์: Acanthaceae

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์: ไม้ล้มลุกคล้ายพุ่ม สูง 60-120 ซม. ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม รูปขอบขนาน กว้างประมาณ 5 ซม. ยาว 12.5-17.5 ซม. สีเขียวเข้ม ขอบใบเว้าลึก ปลายเป็นหนามแหลม ดอกช่อเชิงลดออกที่ปลายกิ่ง ยาวประมาณ 15 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก ใบประดับรูปไข่ ยาว 7.5 ซม. ไม่มีใบประดับย่อย กลีบเลี้ยง 4 กลีบเรียงเป็น 2 ชั้นๆละ 2 กลีบ ชั้นในกลีบแคบกว่าชั้นนอก กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันปลายแยกเป็นแฉกรูปไข่ กลีบดอกเชื่อมติดกันปลายแยกเป็น 2 ปาก รูปขอบขนานแกมวงรี สีขาวหรืออาจมีสีน้ำเงินซีด ตรงกลางกลีบสีเหลืองกว้าง 1.5 ซม. ยาว 2.5 ซม. เกสรตัวผู้สีชมพู 4 อัน มีขนสีขาว ผลแห้งแตกได้ รูปขอบขนาน เปลือกแข็งสีน้ำตาลสด มีเมล็ดรูปกระดุม 2 เม็ด ผิวเกลี้ยง

สรรพคุณทั่วไป:
- ราก ขับเสมหะ แก้อัมพาต เป็นยาอายุวัฒนะ แก้หืด แก้ไอ รักษามุตกิต
- รากและต้น แก้พิษไข้หัวให้ผื่นคัน แก้โรคผิวหนัง แก้ฝีหรือแผลเรื้อรัง แก้พิษฝีดาษ เป็นยาอายุวัฒนะ
- ต้น เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ปวดศีรษะ แก้โรคผิวหนัง เป็นยาตัดรากฝี แก้ฝี ถอนพิษ แก้พิษฝีดาษ รักษาแผลเรื้อรัง แก้ประดง แก้ลมพิษ
- เปลือกต้น แก้โรคผิวหนังผื่นคัน แก้พิษฝี แก้พิษเลือด
- ใบ แก้ปวด รักษาปอดบวม รักษาแผลอักเสบ รักษาโรคไขข้ออักเสบ ขับน้ำเหลืองเสีย ขับเสมหะ แก้ไข้ จับหนาวสั่น รักษาโรคผิวหนัง แก้คัน บำรุงประสาท รักษากลากเกลื้อน
- ผล ขับโลหิตระดู แกฝีตานซาง ถอนพิษดี
- เมล็ด ขับน้ำเหลืองเสีย
- ทั้งห้า แก้พิษฝี แก้พิษกาฬ แก้ไข้หัว แก้โรคผิวหนังผื่นคัน แก้ประดง แก้ธาตุไม่ปรกติ แก้มะเร็ง แก้โรคลม แก้เสียงแหบแห้ง ทำให้เจริญอาหาร ทำให้เลือดลมเดินสะดวก เป็นยาอายุวัฒนะ
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ ตัดรากฝีทั้งปวง ฟอกโลหิต ฟอกน้ำเหลือง ดับพิษไข้ แก้โรคกระษัย ไตพิการ ขับปัสสาวะ

สารเคมี: alkaloid, benzoxalinone, protein

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา:
ยับยั้งการสร้าง leukotriene B4 ต้านการก่อมะเร็ง ยับยั้งเอนไซม์ aniline hydroxylase ต้านการก่อกลายพันธุ์

โรคภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้ในสมัยก่อนมักจะเรียกว่าโรคน้ำเหลืองเสีย คือจะมีผื่นขึ้นบ่อยอะไรนิดอะไรหน่อยก็เป็นตุ่ม รวมถึงการเป็นฝีต่างๆ ง่ายด้วย ในขณะที่โรคภูมิแพ้ในปัจจุบันจะรวมอาการเป็นหวัด คัดจมูก ไอ จาม หอบหืด เข้าไปด้วย

เรื่องน้ำเหลืองเสียโรคนี้บ้านเราในสมัยก่อนนิยมใช้สมุนไพรตัวหนึ่งมากคือ ต้นเหงือกปลาหมอ ใครที่มีปัญหาผิวหนัง พวกผดผื่นคัน ผื่นขึ้นเกาแล้วมีน้ำเหลือง มีไข้เป็นผื่นหรือเป็นฝีบ่อย ๆ เขาจะเลือกใช้เหงือกปลาหมอมาต้มทั้งกินทั้งอาบ ไม่เกินเจ็ดวันหาย ถ้ายังกลับมาเป็นใหม่ก็ต้องใช้วิธีปั้นเป็นเม็ดลูกกลอนหรือใส่แคปซูลกินไปเรื่อย ๆ อย่างน้อย 3 เดือนจนกว่าจะหายขาด ในรายที่เป็นฝี ต้องใช้วิธีกิน จะต้มกินหรือปั้นเป็นลูกกลอนหรือใส่แคปซูลก็ได้ สมัยก่อนยังนิยมใช้เหงือกปลาหมอเป็นยาอายุวัฒนะ โดยบดเป็นผงละลายน้ำผึ้งกิน

นอกจากนี้เหงือกปลาหมอยังมีสรรพคุณ แก้หวัด แก้หอบหืด ความดันโลหิตสูง ความดันโลหิตต่ำ ริดสีดวงทวาร จนมีคนกล่าวว่าเป็นสมุนไพรรักษาได้สารพัดโรค เขาจึงแนะนำให้กินเป็นยาอายุวัฒนะ

แหล่งข้อมูล : มูลนิธิสุขภาพไทย

สรรพคุณ : 

ลูก   รสเผ็ดร้อน รับประทานขับโลหิตระดู แก้ฝี

เมล็ด  รสเผ็ดร้อน ขับพยาธิ

ทั้งต้น   รสเค็มกร่อย รับประทานแก้พิษฝีดาษ แก้ฝีภาย ใน แก้โรคผิวหนัง น้ำเหลืองเสีย ต้มอาบแก้พิษ ไข้หัว แก้ผื่นคัน ตำพอกปิดหัวฝี แผลเรื้อรัง ตำ คั้นเาอน้ำทาศีรษะ บำรุงรากผม รับประทานเป็น ยาอายุวัฒนะ

ใบ   รสเค็ม  แก้โรคผิวหนังผื่นคัน แก้ประดง แก้ฝีทั้ง ภายนอก ภายใน

ข้อมูล:หนังสือกายบริหารแกว่งแขน ของโชคชัย ปัญจทรัพย์

สูตรยาอายุยืน

1. ต้นเงือกปลาหมอสด    50  ส่วน

2.เมล็ดพริกไทยร่อน       25  ส่วน

วิธีปรุงยา

     นำ ต้นเงือกปลาหมอสดๆมาหั่่นเป็นชิ้นเล็กๆ  แล้วตำรวมกับเมล็ดพริกไทยร่อน  จากนั้่นเอาไปตากแดดให้แห้ง  แล้วนำมาบดเป็นผงละเอียด  จากนั้นนำมาคลุกกับน้ำผึ้งเดือน 5 ปั้นเป็นยาลูกกลอนแล้วตากแดดอีกนิดหนึ่งจึงเก็บใส่ขวดโหลไว้รับประทาน  หรือจะบรรจุแคปซูลเพื่อความสะดวก

     รับประทานเป็นประจำจะทำให้ร่างกายแข็งแรง  บำรุงผิวพรรณ โลหิตไหลเวียนได้ดี เส้นเลือดไม่อุดตัน

การรัปประทานให้รับประทานก่อนเข้านอนทุกคืนครั้งละ 1 - 2 เม็ด  จะทำให้อายุยืนยาว

ข้อมูลจากหนังสือ  : ยอดสมุนไพรยาอายุวัฒนะ  ของอาจารย์ยุวดี  จอมพิทักษ์